Askorbik Asit (C Vitamini)

Sağlıklı bir gelişim, diş, kemik ve deri için vazgeçilmez bir bileşen olan C vitamini olarak da adlandırılan L-askorbik asit (3-keto-L-gulofuranolaktan); demirin absorblanması, kolajen sentezi, kan damarlarının yapısal gücünün sürdürülmesi, bazı aminoasitlerin metabolizmasında ve adrenal bezlerin hormon sentezi ve salgılaması gibi metabolik fonksiyonlarda görev alan karbonhidrat benzeri bir kimyasal maddedir.

Askorbik asit; beyaz veya hafif sarı renkte, kokusuz kristalimsi yapıda bir madde olup suda tamamen çözünürken etanolde biraz çözünmekte dietil eter çözeltisi içinde ise hiç çözünmemektedir. Askorbik asitin geleneksel yolla elde edilmesi, sorbitolün yedi basamaklı kimyasal bir süreç olan Reichstein prosesi ile biyodönüşüme uğratılmasıyla olurken, yeni geliştirilmiş fermantasyon teknolojisi ile bu süreçte önemli bir bileşen olan ketogulanik asit üretim maliyetleri düşürülerek önemli bir ilerleme kaydedilmiştir.

Askorbik asit, genellikle pH kontrolü amacıyla bir asit düzenleyici olarak kullanılmasına rağmen, gıda ürünlerinde asidik bir tat vermektedir. Bira endüstrisinde  antioksidan olarak kullanılan askorbik asit; bulanıklığı engelleyerek biranın raf ömrünü iyileştirmekte, et endüstrisinde rengin sürdürülmesi ile ilgili olarak koruyucu görev yapmakta iken, fırıncılık endüstrisinde geliştirici ajan olarak, meyve pulp  ve sularında ise renk solmasının önlenmesinde  kullanılmaktadır. Bunun dışında tereyağı, donmuş yumurta ürünleri, toz ve konsantre süt, donmuş patates vb ürünlerde. bunlara benzer görevler yapabilmektedir.

Sodyum askorbat ve potasyum askorbat olmak üzere iki adet tuzu olan askorbik asit, özellikle konserve veya şişelenmiş ürünler gibi tepe boşluğu olan ürünlerde oksijen tutucu olarak kullanılmaktadır. Askorbik asitin sodyum ve kalsiyum tuzları; suda çözündüğünden yağları oksidasyondan koruyamamaktadır. Bu amaçla yağ asiti esterleri olan askorbil  palmital ve askorbil steorat  kullanılmaktadır. Bu esterler, beyaz veya sarımsı beyaz kristal toz halde, turunçgil kokusuna benzer hafif kokulu olup, gıdalarda oksijen tutucu etkisi olan maddelerdir.(İlgili gıda katkı maddelerinin sırasıyla numaraları şu şekildedir: E300 askorbik asit, E301 sodyum askorbat, E302 kalsiyum askorbat, E303 potasyum askorbat, E304 askorbik asitin yağ asidi esterleri ? askorbil  palmitat  ve askorbil  stearat )

Askorbik asit, oksijeni absorblayarak tersinir bir tepkime ile dehidroaskorbik asite dönüşmektedir. Bu önemli fonksiyon, meyve ve sebzelerde oksidatif esmerleşmeyi, et ve deniz ürünlerinde ransiditeyi, sütte arzu edilmeyen koku gelişimini önlemektedir.

C vitamini katkı olarak; vitamin preparatları, içecek ürünleri ve hayvan yemlerinde kullanılmaktadır. Gıdaların C vitamini ile zenginleştirilmesi sırasında, askorbik asit hali hazırda antioksidan olarak görev yapmakta ve vitamin değeri zedelenmektedir. Bunun önüne geçilebilmesi için C vitamini ile zenginleştirilmek istenen ürünlerde, stabilitenin sağlanması serbest oksijenin elemine edilmesiyle gerçekleştirilmektedir.

Meyve sebze işlemede oksidasyona maruz kalan bir askorbik asit çözeltisinde, askorbik asit oksidasyon ve ayrışma ürünleri olan  3-deoxy-L-pentose ve furfuralin?e parçalanır. Böylece oksijen ile kendisi reaksiyon vererek proseste ki diğer bileşenlerin oksijenle okside olmasını engellemiş olur.

Oksijen varlığı, sıcaklık yükselmesi, güneş ışığı ve ultraviyole ışıklara maruz kalma, bakır ve demir gibi ağır metallerin varlığı, güçlü asit ve alkali koşullar gibi durumlarda bu oksidasyonun derecesi artmaktadır. Bu nedenle askorbik asit; karanlık, soğukta ve metal olmayan kaplarda depolanmalıdır